خود ارزیابی صفحه 100 فارسی نهم
۱- چرا شاعر می‌گوید: «فصل غریبی سرآمد»؟
پاسخ: زیرا شاعر، مردم ایران را عاشق امام رضا (ع) می‌داند و می‌گوید که دیگر حرم ایشان در خراسان تنها و غریب نیست و هر سال چندین میلیون نفر از همه جا به زیارت ایشان نایل می‌شوند؛ پس فصل غریبی و تنهایی به پایان رسیده است.
۲- در شعر دوم، برای میلاد امام زمان (عج) چه توصیف‌هایی به کار رفته است؟
پاسخ: میلاد گل، بهار جان، عید می‌کشان، لاله باران شدن گلزار از عیش، آمدن سلطان زمین و آسمان، آمدن منجی جهان
۳- رهبران جامعه اسلامی، چه نقشی در هدایت مردم دارند؟
پاسخ: راهنمایی و هدایت مردم و بیدار کردن دل آنان، اتحاد ملی و انسجام اسلامی و…
گفت‌وگو صفحه 101 فارسی نهم
۱- درباره زندگی و فضایل امام رضا (ع) گفت‌وگو کنید.
پاسخ: امام رضا (ع) فرزند امام موسی کاظم (ع) روز پنجشنبه یازدهم ذیالقعده سال 148 هجری، شانزده روز پس از شهادت جد بزرگوارش، امام صادق (ع) در مدینه چشم به جهان گشود. نام مبارکش را علی گذاشتند. کنیه‌اش ابوالحسن و القابش رضا، صابر، رضی و وفی بود که مشهورترین آنها «رضا» است. پدر ایشان، موسی بن جعفر(ع) و مادرش کنیزی به نام «نجمه» بود که «تکتم»، «سمانه» و «ام البنین» نیز خوانده می‌شد. نجمه، کنیز«حمیده» مادر امام موسی کاظم (ع) بود و چون در عقل و دین داری مرتبه‌ای والا و در اخلاق و رفتار بر دیگر زنان برتری داشت، او را به پسرش امام کاظم (ع) بخشید. امام رضا (ع)، پس از شهادت پدر بزرگوارش امام کاظم (ع) عهده دار مقام امامت شد.
۲- با مراجعه به دیوان «حافظ» غزلی بیابید و درباره نوع ردیف آن بحث کنید.
پاسخ:
|
صــبا ز مــــنزل جانـــــان گذر دریـــغ مدار |
وزو بــه عـــــــاشق بـــیدل خبر دریغ مدار |
|
به شــکر آنکه شکــفتی بــه کـام بخت ای گل |
نسیــم وصــــــل ز مـرغ سحـــر دریغ مدار |
|
حریـــف عشـــق تـــو بــودم چو ماه نو بودی |
کنـــــــون که مـاه تمـــامی نظر دریغ مدار |
|
جهان و هر چه در و هست سهل و مختصر است |
ز اهــــــل مـــعرفت این مختصر دریغ مدار |
|
کنون که چشمـــه‌ی قند است لعـــل نوشینت |
سخن بگوی و ز طــــوطی شـــکر دریغ مدار |
|
مکـــــــارم تـــــــو به آفـــاق می‌برد شاعر |
از و وظـــــــیفه و زاد ســـــفر دریـغ مدار |
|
چو ذکر خیر طلب می‌کنی سخــــن این است |
که در بهای سخـن، سیــــم و زر دریغ مدار |
|
غبار غـــم بـــرود حـــــال خوش شود حافظ |
تو آب دیده ازیـــــن رهـــــگذر دریغ مدار |
ردیف این غزل «دریغ مدار» است. ترکیب واژه‌ها در کنار هم، علاوه بر زیبایی ظاهری و ایجاد آرایه ادبی، معنی و مفهوم بیت‌ها را نیز کامل کرده است. این ترکیب، یک ترکیب فعلی است. در زبان فارسی معمولاً فعل‌ها در انتهای جمله قرار می‌گیرند و حافظ به طرز استادانه‌ای این کار را در این غزل انجام داده است که فعل دریغ مدار، ردیف باشد و در پایان بیت‌ها قرار گیرد.
نوشتن صفحه 101 فارسی نهم
1- هم خانواده واژه های «ترخیص، غربت، معابر، ولادت، اعیاد، معیشت، تسلّط و نجات» را از متن درس بیابید و بنویسید.
پاسخ: ترخیص =رخصت / ولادت = میلاد / اعیاد = عید / معیشت= عیش / غربت = غریب / تسلط = سلطان، مسلط / معابر= عبور / نجات = منجی
2– در بیت های زیر، قافیه ها را مشخّص کنید و نوع ردیف آنها را بنویسید.
|
هی بیـــا با مـــن، بـران این خرس را |
خرس را مـــگزین، مـــَهِل همجنس را |
پاسخ: خرس و هم جنس: قافیه – را، ردیف – نوع ردیف: حرف
|
شـــد نَفَــــسِ آن دو سه هم سال او |
تنــــگ تر از حـــادثـــه حـــــــال او |
پاسخ: هم سال و حال: قافیه، او، ردیف – نوع ردیف: ضمیر
3 – ارتباط معنایی بیت زیر را با درس پیدا کنید و بنویسید.
|
آب زنید راه را هین که نگار می‌رسد |
مــژده دهـــید باغ را بوی بهار می‌رسد |
پاسخ: هر دو به ظهور امام زمان (عج) و آمدن منجی عالم بشریت اشاره دارند.
4- جدول زیر را کامل کنید.
1) دروازه آن در روان خوانی فصل چهارم آمده است. (آسمان)
2) یکی از پیشوندها (با)
3) مشق میان تهی (مق)
4) نشانه مفعول (را)
5) بخشی از نام فصل پنجم کتاب‌های فارسی (انقلاب اسلامی)
6) اگر برعکس بخوانید، کتابتان با آن آغاز می‌شود. (شیاتس)
7) مخالف آشنایی ( غریبی)
8) دوستان (یاران)
9) جهت (سو)
10) نام یکی از سوره‌های قرآن که از آن به نام «قلب قرآن» یاد شده است. (یس)
11) یکی از ضمایر (او)
12)……. گوش کن جانا که از جان دوست تر دارند
جوانان سعادتمند، پند پیر دانا را (نصیحت)
